Značaj Popisa poljoprivrede 2023
Nakon sprovođenja Popisa poljoprivrede 2012. godine i Ankete o strukturi
poljoprivrednih gazdinstava 2018, realizacija Popisa poljoprivrede 2023. obezbediće kontinuitet u prikupljanju strukturnih podataka iz oblasti poljoprivrede. Ovim popisom dobija se sveobuhvatni, međunarodno uporedivi pregled strukturnih karakteristika nacionalne poljoprivrede, kao i osnov za kreiranje održive agrarne politike. Rezultati Popisa poljoprivrede 2023. omogućiće i ažuriranje okvira za sprovođenje redovnih statističkih istraživanja usklađenih sa međunarodnim standardima, koja, zajedno sa strukturnim istraživanjima, predstavljaju okosnicu sistema statistike poljoprivrede.
Zakonska osnova
Popis se sprovodi u skladu sa Zakonom o Popisu poljoprivrede 2023. godine („Službeni glasnik RS“, br. 76/21).
Primenjeni instrumenti, obuhvat, obeležja i standardizacija koncepta i definicija u skladu su sa Svetskim programom Popisa poljoprivrede 2020. Ujedinjenih nacija,
uredbom Evropskog parlamenta i Saveta o objedinjenoj statistici poljoprivrednih
gazdinstava (Regulation [EC] No 2018/1091 of the European parliament and of the Council of 18. July 2018, on integrated farm statistics) i metodologijom Evrostata.
Jedinice posmatranja
Jedinice posmatranja u Popisu poljoprivrede 2023. su poljoprivredna gazdinstva
teritoriji Republike Srbije, bez obzira na status (porodična gazdinstva, gazdinstva
pravnih lica i preduzetnika).
U cilju što kvalitetnijeg obuhvata, Adresar poljoprivrednih gazdinstava je formiran uparivanjem evidencija iz različitih izvora: Statističkog registra poljoprivrednih gazdinstava, Statističkog poslovnog registra, Registra poljoprivrednih gazdinstava Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede i rezultata Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2022. godine. Adresar sadrži oko 680 hiljada jedinica od kojih treba prikupiti podatke u Popisu.
Predmet popisa i metod prikupljanja podataka
Kako se Popis poljoprivrede 2023. sprovodi po modularnom principu, osnovna obeležja o poljoprivrednim gazdinstvima: identifikacioni podaci gazdinstva, zemljišni fond i kategorije korišćenja poljoprivrednog zemljišta, podaci o radnoj snazi i podaci o broju stoke prikupljaju se potpunim obuhvatom jedinica posmatranja. Podaci o organskoj proizvodnji i primenjenim merama ruralnog razvoja biće preuzeti iz administrativnog izvora – evidencije Ministarstva poljoprivrede, šumarstva ivodoprivrede. Podaci za ostala obeležja (navodnjavanje površina pod usevima, način držanja stoke, obrada i održavanje zemljišta, upotreba đubriva, poljoprivredni objekti, mehanizacija i oprema) biće prikupljeni na uzorku. Podaci će se prikupiti metodom intervjua na terenu, od 1. oktobra do 15. decembra, na osnovu Adresara poljoprivrednih gazdinstava. Popisivači će podatke unositi direktno u elektronski Upitnik na laptopu (metod CAPI). Gazdinstva pravnih lica moći će da se popišu samostalno, unosom podataka u veb-Upitnik (metod CAWI).
Finansiranje i organizacija Popisa
Popis poljoprivrede 2023. priprema, organizuje i sprovodi Republički zavod za
statistiku, u skladu sa Zakonom o Popisu poljoprivrede 2023. godine („Službeni glasnik RS“, br. 76/21 ) i u okviru projekta pretpristupnih fondova Evropske unije IPA (Instrument Pre-accession Assistance) 2018. Finansiranje Popisa obezbeđuje se iz pretpristupnih fondova EU, u okviru IPA 2018, i iz budžeta Republike Srbije, u skladu sa zakonom. Planirano je da u Popisu poljoprivrede 2023. učestvuje oko 3 000 popisivača, 300 opštinskih i 16 regionalnih koordinatora.
S obzirom na potreban broj kandidata, opštinski i regionalni koordinatori su iz
redova zaposlenih u Zavodu. Radi obezbeđivanja jedinstvenog postupanja u tumačenju i primeni metodologije, prema planu i programu Zavoda, u toku maja meseca organizovana je četvorodnevna obuka za regionalne, a u toku juna meseca petodnevna obuka za opštinske koordinatore. Formiranje tročlanih popisnih komisija (157) u opštinama izvršeno je do kraja maja, kako bi se omogućila logistička podrška Zavodu u realizaciji popisnih aktivnosti do nivoa lokalne administracije.
Izbor popisivača
Javni poziv (konkurs) za prijavljivanje kandidata za popisivače objavljuje se 15. avgusta 2023. godine u 8.00 časova na veb-sajtu Zavoda (www.stat.gov.rs) i sajtu Popisa (popispoljoprivrede.stat.gov.rs), kao i u sredstvima javnog informisanja. Elektronsko prijavljivanje vrši se od 15. avgusta (od 8.00 časova) do 21. avgusta (do 20.00 časova) 2023. godine, preko aplikacije koja je dostupna samo na sajtovima Zavoda: www.stat.gov.rs i popispoljoprivrede.stat.gov.rs. Rangiranje kandidata za popisivače za obuku vrši se prema bodovima ostvarenim prijavom i na intervjuu. Konačna lista kandidata koji se pozivaju na obuku biće objavljena 07. septembra 2023. godine na sajtovima Zavoda, na sajtovima opština i na vidnom mestu u sedištima Popisnih komisija. Završna selekcija popisivača vrši se na osnovu uspeha na petodnevnoj obuci koja će se realizovati u jednom od dva termina u periodu od 18. do 29. septembra.
Izbor, obuka i angažovanje kandidata biće u skladu sa Procedurom za izbor popisivača koju je propisao i na sajtu popispoljoprivrede.stat.gov.rs. objavio Republički zavod za statistiku, u cilju transparentnosti samog procesa i izbora najboljih kandidata koji će moći da odgovore na složene metodološke zahteve ovog Popisa.
Visina nadoknade za popisivače za ispravno popunjene kompletne upitnike iznosi: 600 dinara po tačno popunjenom upitniku sa osnovnim obeležjima – opšti podaci o
gazdinstvu, zemljište, stoka, radna snaga (u proseku 250 gazdinstava po popisivaču) i po 100 dinara za svaki popunjen modul (set dodatnih pitanja). Ukoliko se u gazdinstvu ne obavi anketiranje iz nekog razloga, upisuje se samo razlog nepopisivanja i za takve upitnike neće biti isplaćena nadoknada.
Objavljivanje rezultata
Republički zavod za statistiku obrađuje i objavljuje podatke, kao i posebne studije.
Rezultati Popisa biće objavljeni u skladu sa rokovima predviđenim Zakonom, i to:
preliminarni najkasnije do 31. januara 2024. godine, a konačni – sukcesivno do 31.
decembra 2025. godine. Popisni rezultati objaviće se na sajtu Republičkog zavoda za
statistiku, isključivo u vidu agregiranih podataka, do nivoa naselja (prema lokaciji
gazdinstva) za osnovna obeležja, odnosno do odgovarajućeg nivoa u zavisnosti od nivoa preciznosti koju obezbeđuje veličina uzoraka.
Obaveza učešća u Popisu i zaštita podataka
Učešće u Popisu je obavezno, a posebna pažnja, u svim fazama realizacije Popisa,
posvetiće se zaštiti podataka. Svi neposredni izvršioci Popisa dužni su da postupaju u skladu sa zakonom i da podatke do kojih dolaze u toku popisivanja čuvaju kao poslovnu tajnu. Svako odbijanje davanja podataka ili davanje netačnih podataka i svaka zloupotreba službenih statističkih podataka povlači prekršajnu odgovornost, u skladu sa zakonom.
Kontrola kvaliteta podataka prikupljenih Popisom
Neposredno nakon Popisa sprovodi se Kontrola kvaliteta podataka, ponovnim
popisivanjem domaćinstava u izabranim popisnim krugovima kako bi se ocenile
greške u obuhvatu i greške u odgovorima na izabrana popisna pitanja (korišćeno
poljoprivredno zemljište, broj stoke i prodaja poljoprivrednih proizvoda).
U cilju blagovremenog informisanja, svi zainteresovani, a posebno kandidati za
popisivače, mogu da prate veb-sajt: https://popispoljoprivrede.stat.gov.rs/gde se
mogu naći sve potrebna i aktuelna obaveštenja, kao i pripremljeni metodološki
instrumenti za sprovođenje Popisa poljoprivrede 2023.